بزرگ ‌ترین اشتباه در زمان وقوع زلزله، فرار و رفتار‌های عجولانه است؛

زمانی که زلزله رخ می‌ دهد، عمدتا رفتار‌هایی نادرستی از مردم سر می ‌زند. رفتار‌هایی که در ارتباط با هنگام وقوع زلزله معقول نیست. علل اصلی رفتار‌های عجولانه افراد در این مواقع ندیدن آموزش‌های لازم در این زمینه است. بزرگ ‌ترین اشتباه در زمان وقوع زلزله، فرار و رفتار‌های عجولانه است، رفتار‌هایی که منجر به آسیب‌های خطرناکی خواهد شد که حتی خود زلزله هم ممکن است به ما نزند. مانند پرت شدن افراد از بلندی یا برخورد کردن با اشیا، رفتار‌های اجتماعی مثل هجوم بردن به پمپ بنزین ها، رفتن به خیابان‌ها تمام مواردی هستند که می ‌توانند به ما آسیب‌های روانی زیادی وارد کنند. واقعیت این است که اگر ترس و استرس ناشی از زلزله را به خوبی بشناسیم، می‌ توانیم به موقع با آن مقابله کنیم. ترس ناشی از زلزله کاملا با استرس و اضطراب نسبت به تاریکی، تنهایی یا از دست دادن عزیزان بسیار متفاوت است. ترس‌های ناشی از استرس و اضطراب در واقع ذهنی و فکری بوده، اما دلهره نسبت به وقوع زلزله کاملا واقعی و طبیعی است. معمولا واکنش انسان در مقابل مواردی که به فرد آسیب می‌زند، کاملا طبیعی است اما می ‌تواند تهدید بزرگی برای روح و جسم او باشد. اما این ترس باید باعث شود رفتار‌های عا قلانه ‌ای از ما در این مواقع سر بزند. یعنی در مواقع ترس و اضطراب به دنبال حل مسئله باشیم.

اضطراب و ترس از زلزله باعث چه واکنش هایی میشود؟

- فرد اشتغال ذهنی شدیدی درباره ی وقوع حادثه دارد و از فعالیت های روزمره اش عقب افتاده است.

- فرد دائما تحریک پذیر و گوش به زنگ است.

- داشتن احساس نگرانی دائمی و بیش از حد درباره سلامتی خود و عزیزان

- فرد بیش از حد محتاط است و هر از چندگاهی احساس تکان خوردن می کند.

- توانایی تمرکز و حافظه فرد مختل می‌شود.

- داشتن کابوس های شبانه و اختلال خواب که از رایج ترین واکنش ها به ترس از زلزله است.

راهکارهای کاهش و مقابله با ترس از زلزله چیست؟

- اولین و موثر ترین راه، مجهز شدن و آمادگی و یادگرفتن کمک های اولیه و نحوه ی درست پناه گرفتن در موقعیت های مختلف است‌. این امر باعث می شود که توانایی شما برای مقابله افزایش پیدا کند.

- ترس و نگرانی تان را در خودتان نگه ندارید، سعی کنید با دوستان و خانواده تان صحبت کنید. این امر حتما باعث کاهش اضطراب شما خواهد شد.

- به زندگی روتین خود بپردازید، فکر کردن و درگیر شدن با مسائل روزانه باعث می شود که اشتغال ذهنی شما نسبت به وقوع زلزله کمتر شود.

- سعی کنید از حواشی و شایعات دروغ دوری کنید.

چگونه کودکمان را از ترس زلزله آرام کنیم؟

در ابتدا کودتان را با بلایای طبیعی آشنا کنید و برای او از سیل، طوفان، آتش سوزی و زلزله بگویید. برای او توضیح دهید که برخی از بلایا هست که احتمال وقوعش برای خانواده ما کم است (مانند سیل) . اما برخی از بلایای طبیعی مثل زلزله هم است که در همه جای دنیا ممکن است که اتفاق بیفتد.

مثل یک داستان برای کودکتان توضیح دهید که اصلا زلزله چیست؟

به او بگویید که: «زمین مثل یه پازل از تیکه هایی شکل گرفته است و در واقع از بیست تیکه ساخته شده است که مدام در حال حرکت کردن هستند اما تو، حرکت این تیکه ها را حس نمی‌ کنی چون این حرکت ها خیلی خیلی آرام است اما زمانی که این تیکه ها به هم ضربه می زنند و یا در کنار هم سر می خورند باعث ایجاد زلزله می شوند. حالا فکر میکنی زلزله کی اتفاق می افته؟! زلزله پیوسته اتفاق می افته اما ما نباید بترسیم چون بیشتر زمان ها ما حسش نمی کنیم چون این زلزله ها خیلی ضعیفه اما گاهی هم خیلی قوی است و کاملا حس می شود. پس زلزله چیزی نیست جز حرکت زمین، فشار زمین و اثر لغزش لایه های سطح زمین پس فهمیدم که زمین وقتی عصبانی میشه میلرزه!»

در انتها برای آرام کردن کودکتان از او بخواهید که با شما زلزله بازی کند! به او بگویید فکر کند که الان زلزله آمده است حالا چه کار باید بکنیم؟! اول از همه باید آرامش خودمان را حفظ کنیم و بعد از همه دنبال یه جای امن باشیم. برای او توضیح دهید که نقاط امن خانه کجاها است و کدام نقاط خطرناک است و این کارها را با بازی کردن به او اموزش دهید که هم ترس او بریزد و هم اصول رویایی با زلزله را یاد بگیرد.

دکتر «میلاد احمدی مرزاله» عضو هیات علمی گروه سلامت در بلایا و فوریت ها، دانشکده مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی