مهندسی ارزش (Value Engineering) در نظام سلامت

امروزه، هزینه های مراقبت های سلامت با سرعت بالایی در حال افزایش هستند و همین مساله موجب شده تا روز به روز توجه بیشتری به کیفیت و اثربخشی خدمات سلامت جلب شود. از سوی دیگر، هر سال بخش بزرگی از اعتبارات و منابع مالی کشور صرف سرمایه‌گذاری در طرح‌های بزرگ عمرانی از جمله بیمارستان ها می‌شود و این در حالی است که به طور متوسط، این طرح ها چه در بخش ملی و چه در بخش‌های استانی و منطقه‌ای، با تأخیرهای زیادی در پیشرفت کار مواجه هستند. تأخیر در پیشرفت کار، علاوه بر آنکه موجب طولانی شدن زمان اجرا و صرف هزینه‌های قابل توجه برای راه‌اندازی مجدد یا تکمیل آنها می شود، منجر به تحمیل هزینه فرصت‌های از دست رفته بر بخش‌های اقتصادی بهره‌برداری و نیز توجیه ناپذیری طرح‌ها در مراحل بعد نیز می‌گردد.

همچنین، بهداشت و درمان همانند سایر صنایع به طور فزاینده ای تحت تأثیر فشارهای خارجی مانند کمبود نیروی کار و منابع و سختی هماهنگی بخش های مختلف آن می باشد که منجر به از بین رفتن منافع سازمان می شود. بنابراین، به رغم منابع اختصاص یافته به بیمارستانها و بخش سلامت، بین رشد منابع قابل دسترس و منابع مورد نیاز این بخش شکاف قابل ملاحظه ای وجود دارد که ضرورت ایجاد منابع اضافی احتمالی و استفاده موثرتر از منابع موجود را نشان می دهد.

مدیریت ضعیف نظام های سلامت و بیمارستان ها نیز باعث اتلاف منابع زیادی همچون پول، نیروی انسانی، ساختمان و تجهیزات می گردد. به عنوان مثال، برآورد می شود از میلیاردها دلاری که سالانه برای خرید تکنولوژی در سازمان های خدمات بهداشتی خرج می شود، به صورت یک جا میلیون ها دلار آن در قالب هزینه های اضافی مربوط به سیستم های تصمیم گیری با کیفیت پایین به هدر می رود. منظور از هزینه های اضافی هزینه هایی است که به کیفیت، بهره برداری، عمر مفید، زیبایی ظاهری و مشخصات درخواستی کارفرما مربوط نمی شوند. این هزینه ها معمولا ممکن است به علل مختلف از جمله کمبود زمان کافی برای طراحی، کمبود اطلاعات، کمبود ایده، پیش داوری های منفی، کمبود تجربه، ضعف در روابط انسانی، طراحی و تخمین بالاتر از حد نیاز ایجاد می شوند. چنین اتلافها بدین معناست که ایجاد سطح مشخصی از محصول یا ستاده با منابع کمتری قابل حصول می باشد. با جلوگیری یا کاهش این اتلاف منابع می توان منابع در دسترس را در جهت ارائه خدمات بیشتر یا توسعه دسترسی و بهبود کیفیت خدمات بیمارستانی به کارگرفت.

 

از سوی دیگر، با توجه به تغییرات روزافزون نیازها و خواسته های بشری، در دنیای امروزی، سازمانها و پروژه هایی موفق خواهند بود که بتوانند با شناخت انتظارات مشتریان خود، بهترین و مطلوبترین محصول و خدمت را ارائه نمایند.

این موارد همگی ضرورت حذف هزینه های غیرضروری و اضافی و نیز تخصیص صحیح منابع و افزایش کارایی مدیریت نظام سلامت و بیمارستان ها را با استفاده از الگوهای مناسب و سیستم هایی برای کنترل هزینه ها و تسهیل تغییرات مشخص می سازند. مهندسی ارزش یکی از این سیستم ها است، که در صنعت بهداشت و درمان با نام "آنالیز ارزش" نیز شناخته می شود. استفاده از دیدگاه فرآیندی مهندسی ارزش، سازمانها را در رسیدن به اهداف ذکر شده در بالا یاری می نماید و می توان با ارائه مدل متناسب با هر واحد بهداشتی و درمانی، فرآیند و تکنیکهای مهندسی ارزش را به نحو مطلوب در راستای تحقق اهداف سازمان که همانا بهبود خدمات ارایه شده و افزایش رضایتمندی مراجعه کنندگان می باشد، بکار گرفت. بنابراین می توان گفت که ارائه دهندگان خدمات سلامت مانند بیمارستانها، شرکتهای دارویی و تولیدکنندگان تجهیزات پزشکی می توانند از مزایای مهندسی ارزش بهره برند.