در تمام جوامع بشری، خانواده به عنوان اساسی ترین نهاد اجتماعی و ایجادکننده فرهنگ، تمدن و تاریخ شناخته می شود. خانواده مهم ترین واحد اجتماعی است که می توان گفت سایر نهادها، برای تقویت و کارگزاری این نهاد ایجاد شده اند. این نهاد، از تعدادی از افراد تشکیل شده است که اهداف مشترکی را دنبال می نمایند. لذا، از این منظر می توان گفت هر خانواده به مثابه یک سازمان است که می تواند و باید با به کارگیری دانش و مهارت های مدیریت اداره شود.

 

مدیریت علمی خانواده با بهره گیری از نظریه ها و متون علم مدیریت، ضمن ارتقاء عملکرد بنیان خانواده، کمک زیادی به توسعه جوامع می نماید. شاید بتوان گفت کاربردی ترین دانش در اداره خانواده، علم مدیریت است به گونه ای تقریبأ نمی توان واژه ای از دانش مدیریت را یافت که کاربردی در ادراه خانواده نداشته باشد. تمام خانواده ها، دارای اهداف مشترک هستند؛ آن ها، اهداف خود را تعیین و اولویت گذاری نموده و برای رسیدن به اهداف، برنامه ریزی می نمایند؛ وظایف درون خانواده را تقسیم و سازماندهی کرده و اصول سازماندهی را به کار می گیرند؛ برای رسیدن به اهداف، اعضای خانواده باید در هماهنگی با یکدیگر فعالیت نمایند؛ نقش رهبری در خانواده به عهده فرد/افرادی است که مبتنی بر اصول رهبری انجام می شود؛ افراد یک خانواده در تعاملات خود از قواعد ارتباطات میان فردی بهره می گیرند؛ اعضای خانواده بر عملکرد یکدیگر نظارت می کنند و در ارتباط با یکدیگر از مکانیسم های تشویق و تنبیه استفاده می نمایند؛ خانواده ها دارای منابع محدود هستند و دائمأ در حال تخصیص منابع به اولویت ها می باشند؛ آن ها در شرایط اضطراری از اصول مدیریت بحران استفاده می کنند؛ افراد خانواده دارای اختیار، مسؤولیت و حقوق مشخص هستند؛ آن ها از دانش مدیریت زمان استفاده می نمایند و دستاوردهای فردی و گروهی خود را پایش و ارزشیابی می نمایند؛ خانواده ها از نهادهای مشابه خود می آموزند و از آن ها الگوبرداری و یا حتی با آن ها رقابت می نمایند.

بنابراین، نهاد خانواده در کارکرد اجتماعی خود، به درستی مشابه یک سازمان عمل می کند و لذا برخورداری اعضای آن از دانش مدیریت و به کارگیری مهارت های مدیریت می تواند ضمن متعالی نمودن عملکرد خانواده، به ترقی واحد بزرگ تر جامعه و نهایتأ توسعه جوامع کمک فراوانی نماید. هم از این جهت است که در منابع مذهبی دین مبین اسلام، متون زیادی در خصوص مدیریت نهاد خانواده یافت می شود که به عنوان مرجع برای اداره و هدایت خانواده به انسان ارائه شده اند.